Aktywność fizyczna jest podstawą dla utrzymania prawidłowej masy ciała, oraz prawidłowego funkcjonowania wszystkich układów organizmu (m.in. układu sercowo-naczyniowego i układu trawiennego). Ważne jest, by ćwiczenia ruchowe były dopasowane do wieku i predyspozycji dziecka. Poniżej przedstawione zostały potrzeby i zalecenia dot. aktywności fizycznej, dostosowane do różnych grup wiekowych.
Przedszkolaki
Odpowiednie nawyki zdrowotne kształtowane są już w wieku przedszkolnym. Jest to okres, w którym dzieci wykazują największą chęć do podejmowania aktywności fizycznej. Lubią biegać, skakać, uczestniczyć w rozmaitych zajęciach ruchowych, nie potrzebują do tego specjalnej zachęty. Dla tego etapu rozwoju dziecka najbardziej korzystna jest aktywność trwająca kilkanaście minut, powtarzana kilkukrotnie w ciągu dnia.
Przedszkole jest miejscem, gdzie dzieci podejmują różnorodne aktywności fizyczne w grupie ze względu na zajęcia prowadzone w ramach podstawy programowej. Dzieci mają również możliwość uczestniczenia w dodatkowych ćwiczeniach, które wpływają pozytywnie na ich sprawność psychomotoryczną, między innymi: gimnastyka kompensacyjno-korekcyjna czy nauka tańca. Ważne jest, by zadbać również o pozaprzedszkolną aktywność ruchową dziecka w celu nabywania przez niego umiejętności przydatnych w dalszym życiu.
Uczniowie
Nieco inaczej wygląda aktywność fizyczna dzieci w wieku szkolnym. Program nauczania w szkole podstawowej skupia się na rozwoju intelektualnym dziecka. Jedyną podstawą szkolnej aktywności ruchowej są lekcje wychowania fizycznego. Systematyczny udział w zajęciach wf-u jest najlepszym sposobem profilaktyki chorób takich jak: nadwaga i otyłość, cukrzyca typu 2 czy schorzenia układu ruchu. Na tym etapie rozwoju dziecka warto też zadbać o jego aktywność pozaszkolną i zachęcić do udziału w zajęciach dodatkowych, np. w ramach szkolnych klubów sportowych.
Regularna aktywność fizyczna jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, zwłaszcza młodego. Dzieciom i młodzieży w wieku szkolnym zaleca się co najmniej 60 minut ruchu dziennie. Aktywność powinna obejmować wysiłek zarówno o umiarkowanej, jak i o podwyższonej intensywności.
Kształtowanie u dziecka nawyku podejmowania wysiłku fizycznego będzie procentować w jego późniejszym życiu. Aktywność fizyczną zaleca się dzieciom w celu usprawniania układu sercowo-naczyniowego oraz wzmacniania i kształtowania mięśni i kości, a także w celu pozytywnego pobudzenia procesów przemiany materii. Ponadto, do najważniejszych korzyści wynikających z uprawiania aktywności fizycznej należą:
- zwiększenie wydolności organizmu i ogólnej sprawności fizycznej;
- utrzymanie odpowiedniej, należnej masy ciała oraz zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej;
- prawidłowy rozwój tkanek układu mięśniowo-szkieletowego, co ma pozytywny wpływ na wzrastanie, mineralizację kości oraz wartość szczytowej masy kostnej i siły mięśniowej;
- rozwój i pobudzanie układu nerwowego, czego efektem jest prawidłowa kontrola i koordynacja ruchów;
- polepszenie przepływu krwi w naczyniach krwionośnych i zachowanie prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi;
- obniżenie stężenia cholesterolu frakcji LDL (tzw. „złego” cholesterolu) oraz podwyższenie stężenia frakcji HDL, co zmniejsza ryzyko miażdżycy w przyszłości,
- zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę i poprawa wykorzystania glukozy przez komórki organizmu, co chroni przed zachorowaniem na cukrzycę typu 2;
- poprawa sprawności układu oddechowego poprzez zwiększenie zdolności pobierania i wykorzystania tlenu;
- poprawa samopoczucia, zmniejszenie napięcia i poziomu stresu.
Jak zachęcić dziecko do aktywności fizycznej?
Dużą rolę w kształtowaniu zachowań i nawyków związanych z zdrowym odżywianiem i aktywnością fizyczną odgrywają rodzice. Najskuteczniejszym sposobem zachęcenia dzieci do aktywności ruchowej jest podejmowanie jej wspólnie przez rodziców i dzieci. Początkowo mogą to być proste formy ruchu oparte na najprostszych zabawach z piłką, później – np. wspólne wycieczki rowerowe. Rodzice dziecka powinni pomóc mu wykształcić pozytywne nastawienie do aktywności fizycznej. Powinni również wspierać je w umiejętnym równoważeniu siedzącego (TV, komputer, rozmowy/sms-y ze znajomymi przez telefon czy komunikatory) i aktywnego trybu życia. Kluczowym jest udział dziecka w zajęciach wychowania fizycznego w szkołach.
Najważniejsze wskazówki dla rodziców:
- dawaj przykład – wskocz na rower, idź pobiegać, popływaj;
- ćwicz razem z dzieckiem;
- pozwól dziecku samodzielne wybrać rodzaj aktywności;
- rozmawiaj – dowiedz się dlaczego dziecko lubi, bądź nie lubi uprawiać sportu;
- chwal za podejmowanie aktywności;
- świętuj z dzieckiem jego sukcesy.
